Sự Khác Biệt Giữa Khai Vấn Và Tham Vấn Tâm Lý Là Gì?

Giữa hai sự lựa chọn là khai vấn và tham vấn, phương pháp nào sẽ phù hợp hơn cho các vấn đề của bạn? Và những hiểu lầm giữa khai vấn với tham vấn bạn cần biết là gì?

Khai vấn cuộc sống (Life coaching) là gì?

Một “khai vấn viên cuộc sống” là người được đào tạo để giúp bạn thấy rõ bạn đang ở đâu hôm nay, để từ đó bạn có thể tìm những cách thức thúc đẩy bản thân đạt được mục tiêu của mình.

Họ không nói cho bạn biết phải làm gì, họ đóng vai trò là một “ban cố vấn” để giúp bạn khám phá những gì bạn muốn làm.

Tham vấn tâm lý là gì?

Nói chung, một “nhà tham vấn” là người tạo ra một không gian an toàn và hỗ trợ để bạn khám phá ra bạn là ai và bạn muốn gì trong cuộc sống. Họ giúp bạn nhận định và giải quyết vấn đề.

Họ là một “hệ thống hỗ trợ” giúp bạn có được sức mạnh và sự rõ ràng để ứng phó với vấn để khó khăn và tiến về phía trước.

Nghe có vẻ như chúng rất giống nhau?

Khai vấn viên và nhà tham vấn tương đồng vì những điều sau đây:

• Cả khai vấn viên và nhà tham vấn đều muốn giúp bạn tìm và tạo ra một cuộc sống mà bạn cảm thấy tốt hơn.
• Cả hai đều tạo ra bầu không khí tin cậy, không phán xét và hỗ trợ.
• Cả hai đều giúp bạn nhận định điều gì đang gây khó khăn, cản trở bạn.
• Tham vấn và khai vấn đều tập trung xung quanh việc lắng nghe tốt và đặt cho bạn những câu hỏi hay.
• Cả tham vấn và khai vấn đều giúp bạn kiên cường hơn.
• Cả hai đều muốn bạn tìm ra câu trả lời của riêng bạn và hiệu quả đối với bạn.
• Cả việc khai vấn và tham vấn đều có thể giúp bạn xác định và hướng tới mục tiêu cuộc đời.
• Họ làm việc để giúp bạn tiến lên trong sự nghiệp, các mối quan hệ và cuộc sống gia đình.
• Giúp bạn xác định niềm tin cốt lõi và thay đổi quan điểm của bạn.
• Cả hai đều có mục tiêu là giúp bạn đạt đến các tiềm năng của mình.
• Cả khai vấn viên và nhà tham vấn đều khuyến khích khả năng tự khám phá bản thân của bạn.

Nhưng cũng có những khác biệt quan trọng.

Sự khác biệt giữa khai vấn và tham vấn tâm lý

* Điều quan trọng cần lưu ý là hiện nay cả hai thuật ngữ ‘khai vấn” và ‘tham vấn’ đều là những phạm trù rộng lớn, được sử dụng để bao quát một loạt các phương pháp tham vấn và khai vấn khác nhau. Thêm vào đó, mỗi khai vấn viên và tham vấn viên đều sẽ mang cá tính riêng và cách làm việc độc đáo vào công việc của họ với thân chủ. Dưới đây chỉ là một tổng quan khái quát.

Khai vấn mang tính định hướng hành động, còn tham vấn tâm lý thì định hướng cách ứng phó.

Khai vấn viên muốn giúp bạn nhận ra những gì bạn nghĩ. Trong khi đó, nhà tham vấn còn muốn giúp bạn nhận ra bạn cảm thấy như thế nào.

Khai vấn giúp bạn thiết lập và đạt được mục tiêu. Còn nhà tham vấn giúp bạn nhận ra và giải quyết các vấn đề của bạn trong cuộc sống.

Một khai vấn viên có công việc là thách thức bạn thường xuyên. Còn nhà tham vấn hiện diện để hỗ trợ bạn với sự thấu cảm và thông hiểu (mặc dù họ cũng có thể nhẹ nhàng thử thách bạn).

Khai vấn viên tập trung hoàn toàn vào hiện tại và tương lai. Trong khi một số nhà tham vấn tập trung chủ yếu vào hiện tại và tương lai, còn một vài trong số họ sẽ tập trung vào quá khứ (tùy thuộc vào loại liệu pháp tâm lý mà bạn chọn).

Một khai vấn viên tập trung vào tiềm năng của bạn và một nhà tham vấn thì tập trung vào việc giúp bạn bình tâm với chính bản thân và cuộc sống của bạn.

Khai vấn viên được đào tạo để giúp thân chủ tiến lên trong cuộc sống. Trong khi các nhà tham vấn còn được đào tạo về sự phát triển của con người, về tính dục động năng trong gia đình và các tình trạng sức khỏe tâm thần.

Khai vấn viên có thể nhận ra liệu có phải những niềm tin cốt lõi tồn tại từ lâu đang ngăn trở bạn trong cuộc sống. Trong khi nhà tham vấn thì còn có thể nhận ra liệu chính trầm cảm, ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý) ở người lớn hoặc một rối loạn sức khỏe tâm thần khác là nguyên nhân đang thực sự ghì chân bạn lại.

Khai vấn viên có thể đăng ký với các hiệp hội thành viên tương đối mới, không theo quy định. Còn nhà tham vấn thì đăng ký với các ban cố vấn đã được thành lập lâu đời và có khung rất nghiêm ngặt.

Khai vấn viên, một khi đã được cấp phép, không cần có sự giám sát trong công việc. Trong khi nhà tham vấn và nhà trị liệu thường có người giám sát để giám sát công việc của họ.

Khai vấn là một dịch vụ mà bạn phải tự trả phí. Còn tham vấn cũng có thể là riêng tư, nhưng bạn vẫn có thể sử dụng dịch vụ tham vấn được chi trả bằng bảo hiểm lao động của bạn hoặc thông qua NHS [Dịch vụ Y tế Quốc gia] và giấy giới thiệu của bác sĩ đa khoa (GP).

Sự khác biệt lớn nhất? Đào tạo và chứng nhận

Đào tạo khai vấn viên thường được tiến hành trực tiếp vào một số ngày cuối tuần. Quá trình đào tạo này được kết hợp với nhiều tháng học các mô-đun trực tuyến. Nhưng thay vào đó, một số trường còn cung cấp lộ trình đào tạo ‘cấp tốc’ kéo dài một tuần, trong đó các học viên sẽ dần dần học lên các cấp độ khác nhau (tùy vào năng lực). Nhìn chung, tất cả các khóa đào tạo này đều sẽ tiến đến giai đoạn mà khi đó sinh viên của họ sẽ làm việc với các thân chủ tình nguyện, sau đó gửi những case nghiên cứu điển hình để được xem xét.

Khai vấn viên sau đó phải thực hành nhiều giờ khai vấn trước khi đủ điều kiện để đăng ký với các ‘hiệp hội’ khai vấn khác nhau, không tổ chức nào trong số đó được quy định hiện nay.

Một nhà tham vấn ở Anh thì được đào tạo bao quát (tối thiểu 450 giờ trong ba năm trở lên) về những cảm xúc và suy nghĩ của con người, sau đó sẽ trở thành một thực tập sinh được giám sát.

Khi nhà tham vấn đã có đủ thời gian thực hành, họ có thể nộp đơn đăng ký với các tổ chức rất nghiêm ngặt và lâu đời. Hiệp hội Tham vấn và Trị liệu Tâm lý Anh (BACP) đòi hỏi một nhà tham vấn cần phải thực hành trong ít nhất ba năm và đã hoàn thành tối thiểu 450 giờ thực hành có giám sát trước khi được chứng nhận.

Thật không may, dù sao chăng nữa, bất cứ ai cũng có thể tự gọi mình là khai vấn viên hoặc nhà tham vấn một cách hợp pháp ở Anh. Điều này khác với Hoa Kỳ, nơi mà bạn sẽ không thể tự gọi mình là nhà tham vấn một cách hợp pháp nếu không trải qua một chương trình đào tạo đã được công nhận.

Điểm mấu chốt ở đây chính là, việc bạn hỏi khai vấn viên hoặc nhà tham vấn của bạn rằng chương trình đào tạo của họ là gì rất quan trọng. Tất nhiên điều sau đây cũng đúng: chỉ vì một khai vấn viên hoặc nhà tham vấn có quá trình đào tạo tốt không có nghĩa là họ giỏi trong những gì họ làm hoặc phù hợp với bạn. Bạn có thể cần phải thử một vài phiên trước khi cam kết lâu dài.

Một vài hiểu lầm về nhà tham vấn với khai vấn viên

“Khai vấn chỉ tập trung vào hiện tại và tương lai, còn tham vấn thì chỉ tập trung vào quá khứ”. Thật ra, có những hình thức tham vấn và trị liệu cũng không nhìn nhiều vào quá khứ, như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT).

“Nhà tham vấn cung cấp lời khuyên và cho bạn biết mình phải làm gì, trong khi các khai vấn viên không bao giờ làm như thế”. Đây là một suy nghĩ lỗi thời, sáo rỗng về tham vấn mà có lẽ đã được ủng hộ bởi các bộ phim tồi từ trước đến nay. Một nhà trị liệu tốt sẽ tập trung vào thân chủ. Họ không bao giờ tìm cách cung cấp cho bạn câu trả lời, mà sẽ giúp bạn tự mình tìm thấy câu trả lời cho mình Nếu bạn đang làm việc với một nhà trị liệu đang cố gắng chỉ cho bạn cách sống cuộc đời của bạn, hoặc khiến bạn cảm thấy bị phán xét theo bất kỳ cách nào, thì đã đến lúc bạn nên tìm kiếm một nhà trị liệu mới.

Làm sao để tôi biết mình nên chọn cái nào?

Nó phụ thuộc vào hứng thú cá nhân của bạn.

Nhìn chung, nếu bạn chỉ muốn tập trung vào những gì bạn đang giải quyết ngay bây giờ, không muốn ai đó hỏi bạn bất cứ điều gì quá riêng tư, muốn được giúp thực hiện các bước hành động và/hoặc lĩnh vực trong cuộc sống mà bạn quan tâm nhất là nghề nghiệp, thì khai vấn có thể là một lựa chọn tốt.

Nếu bạn tò mò về việc phá vỡ lối suy nghĩ và hành động đã gây phiền hà cho cuộc sống của bạn trong vài thời điểm, đến tận cùng thì điều gì mình cần phải hiểu, muốn nâng cao lòng tự trọng và hiểu chính mình, hay muốn tìm ra điều bạn mong mỏi trong cuộc sống và tiến về phía nó, thì tham vấn tâm lý có thể là một lựa chọn tốt.

Một nhà tham vấn đồng thời là một khai vấn viên thì sao?

Nhiều nhà tham vấn hiện nay tích hợp thêm các phương pháp khai vấn cuộc sống, thường được gọi là “khai vấn tâm lý“. Hướng tiếp cận này bao gồm việc giúp bạn xác định các trở ngại, đặt mục tiêu, thay đổi quan điểm của bạn, xác định và thay đổi niềm tin cốt lõi của bạn. Các nhà trị liệu nhận thức hành vi đặc biệt có xu hướng tích hợp các công cụ như vậy.